Het structurele resultaat binnen het Domein Samenleving laat vanaf 2018 een nadeel zien. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door het verhogen van de zorgbudgetten voor Jeugd en WMO met de extra middelen die het Rijk via de meicirculaire beschikbaar heeft gesteld en die tot nu toe op een stelpost waren geraamd (zie algemene dekkingsmiddelen). Het gaat daarbij om een bedrag van € 780.000 in 2018 oplopend tot € 813.000 in 2021. Daarnaast wordt er vanaf 2018 een structureel hoger budgetbeslag gedaan van € 31.000 als gevolg van de cao wijziging (dekking stelpost loon- en prijsstijgingen).
1. Ontwikkeling zorgkosten Sociaal Domein
In lijn met de landelijke ontwikkelingen zien wij ook in Leusden een toename van de kosten voor de jeugdzorg en ondersteunende begeleiding WMO. Amersfoort heeft recent de eerste prognose van de zorgkosten voor 2017 afgegeven. De verwachte overschrijding op regioniveau wordt daarbij ingeschat op 13,7 miljoen i.c. 24% van het inkoopkader. Daarbij komt nog het feit dat veel gemeenten, waaronder Leusden, het in de begroting 2017 opgenomen zorgbudget neerwaarts hebben bijgesteld als gevolg van de door het rijk doorgevoerde efficiencykortingen. Deze 2 factoren zorgen er voor dat per saldo voor 2017 een tekort van € 2,1 miljoen wordt verwacht. Voor een verdere inhoudelijke toelichting op dit onderdeel kan worden verwezen naar de memo die wij u hebben toegezonden en ook als bijlage bij deze Najaarsnota is gevoegd.
Wij stellen voor om het ontstane tekort voor 2017 als volgt te dekken:
Dekkingsvoorstel toename zorgkosten Sociaal Domein 2017 (bedragen x € 1.000)
Raming zorgbudgetten 2017 nieuwe taken jeugd en WMO 3.848,4
Prognose zorgkosten 2017 5.921,2
Budgettair tekort Leusden -2.072,8
Dekkingsvoorstel:
1. Aanwenden ruimte reguliere budgetten Sociaal Domein in 2017 477,6
2. Aanwenden stelposten (o.a. loon- prijsstijgingen meicirc., jaarschijf 2017) 268,4
3. Aanwenden voordeel Oud WMO 2017 392,4
4. Inzetten saldo reserve Sociaal Domein 934,4
Saldo na dekking 0,0
Met dit dekkingsvoorstel wordt de reserve Sociaal Domein grotendeels aangewend om het tekort 2017 te dekken. Er resteert daarna nog een saldo binnen de reserve van € 606.600. De buffer om tekorten vanaf 2018 vanuit de reserve op te kunnen vangen is daarmee beperkt.
Structurele gevolgen
Op grond van de in 2016 ingezette trend van stijgende zorgkosten verwachten wij ook voor de jaren 2018 en verder een tekort ten opzichte van de nu begrote budgetten. De grote instabiliteit in de opgestelde prognoses en het nog altijd niet definitief zijn van de vastgelegde verplichtingen over 2016 en 2017 is voor ons echter reden om een structurele bijstelling van de ramingen pas bij de voorjaarsnota 2018 mee te nemen. Ook vanuit het rijk zijn wellicht nog beleidsmaatregelen te verwachten die op dat moment kunnen worden meegenomen.
Wel voegen wij al vast de extra middelen die bij de meicirculaire beschikbaar zijn gesteld voor het Sociaal Domein aan de zorgbudgetten toe.
2. Sociaal Domein, onderdeel WMO oud
Binnen de onderdelen van de oud WMO taken wordt voor 2017 een voordeel verwacht van € 392.400.
Dit voordeel is als volgt te specificeren:
Woonvoorzieningen € 136.000
Rolstoelvoorzieningen € 84.000
Vervoersvoorzieningen € 10.000
Huishoudelijke Hulp -/- € 83.600
Vrijval verplichtingen 2016 € 246.000
Totaal € 392.400
De verplichting over 2016 kan vrijvallen omdat deze kosten zijn opgenomen in de exploitatie voor 2017. Voorgesteld wordt het voordeel op de oud WMO taken in te zetten ter dekking van het tekort op de zorgkosten voor de nieuwe taken Sociaal Domein (zie onderdeel 1).
3. Peuteropvang en Voor- en vroegschoolse educatie (VVE)
Wetswijzigingen in 2017 noodzaken de gemeente tot herijking van het gemeentelijk beleid in 2017 ten aanzien van voorschoolse voorzieningen passend bij de lokale setting van de gemeente Leusden. Op 2 november 2017 heeft de raad besloten aanvullende budgetten beschikbaar te stellen voor reguliere peuteropvang en VVE.
Reguliere peuteropvang
Vanaf 2018 krijgen we enerzijds extra rijksmiddelen en anderzijds worden we gekort in verband met de Wet Oké. In 2018 betreft dit per saldo een korting van € 21.700, wat oploopt tot extra middelen ad. € 21.400 in 2021. Voor de jaren 2018 t/m 2021 wordt de Reserve Sociaal Domein als dekking ingezet, waarna een structureel tekort resteert van € 49.600.
Hieronder worden de mutaties vermeld ten opzichte van de huidige budgetten:
|
|
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
|
Benodigd extra budget reg. peuteropvang Dekking vanuit: |
€ 54.300 |
€ 59.900 |
€ 65.500 |
€ 71.000
|
|
Stelpost rijksmiddelen *) Reserve Sociaal Domein |
€ - 21.700 € 76.000 |
€ - 7.300 € 17.600 |
€ 7.100 € 8.800 |
€ 21.400
|
|
Saldo na dekking (t.l.v. begrotingspositie) |
€ 0 |
€ 49.600 |
€ 49.600 |
€ 49.600 |
*) stelpost rijksmiddelen: betreft inzet van (per saldo) korting Wet Oké en de extra rijksmiddelen, opgenomen onder Alg.dekkingsmiddelen, reservering taakmutaties.
VVE
Voor de VVE is besloten het structurele budget te stellen op € 102.240. In 2018 worden de hiervoor benodigde aanvullende middelen gedekt uit de reserve Sociaal Domein en de Algemene Reserve met aangewezen bestemming betreft de restant rijksmiddelen uit de decentralisatie-uitkering Verhoogde Asielinstroom. Vanaf het jaar 2019 is de dekking nog afhankelijk van de nieuwe landelijke verdeelsystematiek Onderwijsachterstanden middelen (OAB), waarover wij in de Voorjaarsnota 2019 zullen rapporteren.
Voor 2018 is de mutatie voor VVE als volgt:
|
|
2018 |
|
Benodigd extra budget VVE |
€ 54.200 |
|
Dekking vanuit: Reserve Sociaal Domein |
€ 20.200 |
|
Reserve aangewezen bestemming |
€ 34.000 |
|
Saldo na dekking |
€ 0 |
4. Bijstand Participatiewet
De in de begroting 2017 opgenomen raming voor de bijstandslasten is nog gebaseerd op de verwachting dat het aantal bijstandscliënten gedurende dit jaar licht zou stijgen. Inmiddels constateren we dat de daling is ingezet: het aantal mensen met een uitkering neemt dit jaar af. De uitgavenraming 2017 kan daardoor worden verlaagd met € 117.900.
In de Meerjarenbegroting 2018-2021 hebben we rekening gehouden met een stijging van 2% per jaar. Inmiddels kunnen we ook deze verwachting bijstellen: mede door een gunstiger arbeidsmarkt en een lagere verwachting van de instroom van statushouders, gaan we voor 2018 uit van een verdere daling van 2%. Hierdoor dalen ook voor de jaren 2018 t/m 2021 de bijstandslasten.
Het rijk heeft inmiddels de bijgestelde rijksbijdragen BUIG 2017 en 2018 bekend gemaakt. Voor 2017 bedraagt de rijksbijdrage € 3.658.135. Op basis van de bijgestelde bijstandslasten ad. € 4.343.000 zal er een tekort ontstaan, waardoor ook in 2017 een beroep zal worden gedaan op de vangnetregeling. Leusden kan in principe voldoen aan de voor de vangnetregeling geldende criteria. Bij de raming van de rijksbijdrage 2017 zijn we daarom uitgegaan van het feit dat Leusden voor de bijstandslasten boven de 112,5% gecompenseerd wordt. Het in de begroting op te nemen effect voor Leusden is als volgt:
|
Primitief 2017 |
Verwacht 2017 |
Mutatie Najaarsnota 2017 | |
|
Bijstandslasten |
€ 4.461.200 |
€ 4.343.300 |
€ 117.900 V |
|
Rijksbijdrage ministerie SZW (incl. vangnetregeling) |
€ 4.100.000 |
€ 4.023.200 |
€ 76.800 N |
|
Saldo |
-/- € 361.200 |
-/- € 320.100 |
€ 41.100 V |
Uit bovenstaand overzicht is af te leiden dat in 2017 het nadelig saldo op bijstand daalt van € 361.200 naar € 320.100. Een voordeel van € 41.100. Voorgesteld wordt dit voordeel in te zetten ter dekking van het tekort op de zorgkosten 2017 Sociaal Domein, genoemd onder punt 1 (als onderdeel van dekkingsvoorstel 1. Ruimte reguliere budgetten Sociaal Domein).
De financiële gevolgen van de lagere aantallen bijstandscliënten en het voorlopige BUIG budget 2018 is als volgt:
|
|
Primitief 2018 |
Verwacht 2018 |
Mutatie Najaarsnota 2017 |
|
Bijstandslasten |
€ 4.868.500 |
€ 4.192.700 |
€ 675.800 V |
|
Rijksbijdrage ministerie SZW (incl. vangnetregeling) |
€ 4.474.300 |
€ 3.853.100 |
€ 1.200 N |
|
Saldo |
-/- 394.200 |
-/- € 339.600 |
€ 54.600 V |
Bij de ramingen 2018 houden we voorzichtigheidshalve vast aan het uitgangspunt dat het saldo tussen de lasten en de baten ca. 8 % blijft. Dat is op basis van de regeling vangnet een reëel en stabiel uitgangspunt.
De dalende bijstandsaantallen hebben een nadelig effect op de Algemene Uitkering. De bijstelling van de maatstaf aantal bijstandscliënten leidt tot een nadeel van € 59.800 in 2018 oplopend tot € 208.900 in 2021. De bijdrage die we via de Algemene Uitkering ontvangen is bestemd voor de uitvoeringskosten. Wij gaan er vanuit dan ook vanuit dat ook de bijdrage aan Amersfoort voor het uitvoeren van de bijstandsadministratie omlaag zal gaan. Het aframen van de eerder begrote groei in de uitvoeringskosten levert een structureel voordeel op van € 91.000 (vanaf 2021), waardoor het voordeel op de bijstand (verstrekking + uitvoering) oploopt tot € 171.700.
Opmerking:
Door de nieuwe indeling op taakvelden vanuit het BBV zijn de mutaties met betrekking tot de Cao loonstijging en het verzamelvoorstel knelpunten formatie verdeeld over de diverse domeinen. Wij hebben in de tabellen per domein de mutaties zichtbaar gemaakt. De toelichting staat opgenomen bij ‘belangrijkste mutaties uitvoering begroting 2017-2021’ onder Overhead.
Voor de overige mutaties verwijzen wij u naar de tabel “Mutaties uitvoering begroting 2017-2021”.