De gemeentelijke risico’s worden tweemaal per jaar op gestructureerde wijze in beeld gebracht en op
de mogelijke consequenties beoordeeld. De eerste monitor was gekoppeld aan de Voorjaarsnota
2020. De tweede monitor is opgesteld in het kader van de begroting 2021 en wordt tevens gekoppeld
aan de Najaarsnota.
Algemene Uitkering
Bij het opstellen van deze najaarsnota zijn de effecten van de herijking van het Gemeentefonds
(Sociaal Domein en klassiek deel) voor Leusden nog altijd niet bekend gemaakt. De omvang van de te
verwachten nadelige herverdeeleffecten en het ingroei pad daarvan zullen mede bepalend zijn voor
de komende prioriteitendiscussie en de daarbij te realiseren taakstelling.
Daarnaast geeft het kabinet nog altijd geen helderheid richting gemeenten als het gaat om de te
verwachten structurele middelen voor Jeugdzorg en een compensatie voor de gestegen zorgkosten
als gevolg van het WMO abonnementstarief. Voor beide onderdelen hebben we structurele
stelposten in onze begroting opgenomen (Jeugdzorg € 415.000 vanaf 2023 en abonnementstarief
€ 180.000 vanaf 2021).
De Nederlandse gemeenten, waaronder Leusden zullen zich moeten voorbereiden op de gevolgen
van een zware economische terugslag die zal doorwerken in de overheidsfinanciën. De accressen zijn
voor 2020- en 2021 bevroren op het niveau van de meicirculaire om tijdelijk meer rust en stabiliteit te
krijgen. De vraag is echter op welk niveau het Rijk gemeenten vanaf 2022 weer laat ”instappen” in de
reguliere ‘’trap op trap af’’ systematiek van het gemeentefonds. Door de grote onzekerheid over de
duur en impact van het opnieuw oplaaiende corona- virus op de langere termijn blijft het ”sturen in de
mist” voor lokale overheden.
De voorgenomen plannen rondom de herziening van de Financiële Verhoudingen tussen Rijk en
gemeenten waarbij gemeenten meer autonome vrijheid zouden krijgen om eigen inkomsten te
genereren wordt door dit kabinet doorgeschoven en zal mede inzet vormen van de komende tweede
kamer verkiezingen in 2021.
Sociaal Domein
De huidige afspraken rondom de regionale risicoverevening lopen dit jaar af. Voor Leusden is door de
verevening de laatste jaren altijd een positief herverdeeleffect op de zorgkosten ontstaan. Andere
gemeenten, waaronder Amersfoort, hebben daarin juist fors moeten bijdragen. Het draagvlag voor
continueren van de risicoverevening lijkt binnen de regio af te nemen waarmee tegelijkertijd een
financieel risico voor Leusden ontstaat. In november zal, als onderdeel van het inkoopkader 2021, op
regionaal niveau moeten worden besloten of en zo ja op welke wijze de regiogemeenten verder willen
gaan met de risicoverevening. Daarbij zullen naast solidariteitsafwegingen ook financiële afwegingen
een rol gaan spelen. Effecten van de nieuwe vereveningsafspraken zullen worden meegenomen in de
voorjaarsnota i.c. de kaderstelling 2022-2025.
Naast regionale verevening blijft de ontwikkeling van de zorgkosten een risico voor onze begroting. Er
zijn stijgende trends zichtbaar op de diverse WMO onderdelen (Huishoudelijke Hulp, hulpmiddelen,
ambulante begeleiding) als gevolg van de relatief grote vergrijzing in Leusden. Daarnaast nemen de
kosten voor duurdere vormen van geëscaleerde jeugdzorg, Samen Veilig Thuis (SAVE/VT) verder toe.
